Więtek Bogdan, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Lekarski w Krakowie, 2006, 130 k. : il., tab., bibliogr. 143 poz., streszcz., sum.
PRACA DOKTORSKA: STRESZCZENIE
Głównym wskazaniem do leczenia artroskopowym bocznym uwolnieniem rzepki w zespole rzepkowo-udowym, nawykowym podwichaniu rzepki i nawrotowym zwichnięciu rzepki jest przykurcz troczka bocznego rzepki dający dolegliwości bólowe i niestabilność stawu rzepkowo-udowego nieustępujące po leczeniu zachowawczym. Głównym problemem tej metody leczenia jest krwawienie pooperacyjne. Nowe urządzenie do elektrokoagulacji śródstawowej – waporyzacji może rozwiązać ten problem.
Celami pracy były:
- Ocena wyników artroskopowego leczenia nawykowego podwichania rzepki, nawrotowego zwichnięcia rzepki i zespołu rzepkowo-udowego.
- Porównanie przebiegu okresu pooperacyjnego u pacjentów leczonych artroskopowym bocznym uwolnieniem rzepki techniką odparowania tkanek i techniką cięcia.
- Porównanie wyników artroskopowego bocznego uwolnienia rzepki wykonanego techniką odparowywania tkanek i techniką cięcia.
Materiał pracy stanowi populacja 56 pacjentów (spośród 105 operowanych) operowanych artroskopowym bocznym uwolnieniem rzepki, którzy zgłosili się do badania kontrolnego. Wszystkie zabiegi były przeprowadzone przez autora tej pracy. W materiale wyszczególniono grupę pacjentów operowanych techniką cięcia i techniką waporyzacji. Przydział pacjentów do grup badanych był losowy. W czasie zabiegu wykonano inne niezbędne procedury. W przypadku nawrotowego zwichnięcia rzepki przy dużym bocznym podwichaniu rzepki wykonano przezskórne zmarszczenie troczka przyśrodkowego rzepki. Nie wykazano istotnych statystycznie różnic między grupami A i B w aspekcie: płci, strony ciała, wskaźnika BMI, innych wewnątrzstawowych uszkodzeń oraz dodatkowych procedur operacyjnych.
Wyniki oceniono prospektywnie przy pomocy zmodyfikowanej skali Lysholma-Guillquista oraz retrospektywnie w oryginalnej skali Lysholma-Guillquista, skali Insalla, VAS, badania przedmiotowego zakresu ruchomości w stawie, obwodów uda, zaniku VMO, oraz badania USG. Wyniki leczenia artroskopowym bocznym uwolnieniem rzepki oceniono, po co najmniej 6 miesiącach, średnio 26,8+12,1 miesiącach.
W badaniu USG stwierdzono w kończynie operowanej znamiennie statystycznie większą średnią grubość mięśnia prostego uda i mniejszą średnią grubość mięśnia obszernego bocznego oraz całego mięśnia czworogłowego uda, co może wskazywać na kompensacyjny przerost mięśnia prostego uda. Stwierdzono też znaczące osłabienie VL po bocznym uwolnieniu rzepki.
Stwierdzono statystycznie znamienne większe krwawienie pooperacyjne w grupie operowanej techniką cięcia. Nie miało to jednak wpływu na późny wynik leczenia. Średni czas potrzebny do odzyskania przez pacjenta zdolności do samoobsługi wynosił 4,0+2,3 tygodnia. Późna ocena wyników leczenia nie wykazała spodziewanej przewagi waporyzacji nad cięciem mechanicznym troczka.
Analiza wyników w zależności od rozpoznanego schorzenia wykazała wysoką skuteczność zastosowanego leczenia w nawykowym podwichaniu rzepki i nawrotowym zwichnięciu rzepki i mniejszą skuteczność w leczeniu zespołu rzepkowo-udowego. Na końcowy wynik leczenia istotny wpływ miało zaawansowanie zmian zwyrodnieniowych. Wynik był tym gorszy im bardziej zaawansowane były zmiany zwyrodnieniowe w obrazie RTG i im bardziej zaawansowane było rozmiękanie chrząstki obrazie artroskopowym.
WNIOSKI
Na podstawie uzyskanych wyników sformułowano następujące wnioski:
- Artroskopowe boczne uwolnienie rzepki jest skuteczną metodą leczenia zespołu rzepkowo-udowego, nawykowego podwichania rzepki i nawrotowego zwichnięcia rzepki. Wyniki leczenia są tym lepsze im mniej zaawansowane są zmiany zwyrodnieniowe w obrazie RTG, chondromalacja w obrazie artroskopowym i im młodszy jest pacjent.
- Artroskopowe boczne uwolnienie rzepki daje możliwość jednoczesnego precyzyjnego opracowania chondromalacji w stawie rzepkowo-udowym, jednoczesnej diagnostyki i usunięcia patologii w stawie piszczelowo-udowym: wycięcia uszkodzonych fragmentów łąkotek, niestabilnych fragmentów chrząstki i przecięcia zbliznowaciałych fałdów maziowych.
- Uzupełnienie artroskopowego bocznego uwolnienia rzepki o zmarszczenie troczka przyśrodkowego daje dobre wyniki w leczeniu zaawansowanego nawrotowego zwichnięcia rzepki.
- Porównując przebieg pooperacyjny u pacjentów po artroskopowym bocznym uwolnieniu rzepki stwierdzono statystycznie mniejsze krwawienie pooperacyjne po zabiegu wykonanym techniką waporyzacji niż po zabiegu wykonanym techniką cięcia. Natomiast nie stwierdzono znamiennego statystycznie wpływu techniki przecięcia troczka na czas odzyskania sprawności przez pacjentów po zabiegu.
- Nie wykazano różnicy w odległych wynikach leczenia nawykowego podwichania rzepki, nawrotowego zwichnięcia rzepki i zespołu rzepkowo-udowego w zależności od techniki przecięcia troczka.
